Gailardia – uprawa i odmiany

Rodzaj gailardia (Gaillardia) obejmuje około 28 gatunków roślin jednorocznych, dwuletnich oraz krótkowiecznych bylin, rzadziej półkrzewów, które należą do rodziny astrowatych (Asteraceae). W stanie naturalnym gailardia występuje głównie w zachodnich i południowych częściach Ameryki Północnej i jedynie dwa gatunki w Ameryce Południowej. Wśród uprawianych gatunków najpopularniejsza jest gailardia oścista (G. aristata), znana inaczej dzianwą.

Gailardia oścista tworzy wyprostowane pędy o wysokości 70 – 80 cm. Liście, o długości 5 – 20 cm, siedzące lub z krótkimi ogonkami są szarozielone. Dolne są pierzastowrębne, a górne lancetowate i całobrzegie. Łodygi i liście pokryte są delikatnymi włoskami. Koszyczki kwiatowe, osadzone na długich szypułkach, mają średnicę 8 – 10 cm. Kwiaty języczkowate w kolorze żółtopurpurowym, a rurkowate w brązowopurpurowym. Gailardia kwitnienie bardzo długo bo aż od czerwca do października.

W uprawie spotyka się głównie kilka gatunków, między innymi : gailardię nadobną (G. pulchella), gailardię ościstą (G. aristata), gailardię wielkokwiatową (G. x grandiflora) i mieszańcową gailardię ogrodową (G. hybrida). Wszystkie są do siebie podobne, różnią się jednak między sobą trwałością, wysokością, terminem kwitnienia oraz budową kwiatów.

Gailardia nadobna osiąga zwykle wysokość 40 – 60 cm, a większość jej odmian posiada kwiaty półpełne lub pełne. Gatunek w naszym klimacie jest jednoroczny, więc każdego roku trzeba od nowa wysiewać jego nasiona.

Trzy pozostałe gatunki, czyli gailardia oścista, wielkokwiatowa i ogrodowa to z kolei krótkowieczne byliny (4 – 6 letnie), które w zależności od odmiany, osiągają wysokość od 30 do 80 cm i posiadają duże, często dwubarwne, koszyczkowe, najczęściej pojedyncze kwiaty.

Wymagania

Gailardie są roślinami mało wymagającymi. Preferują miejsca ciepłe, słoneczne i osłonięte od wiatru oraz gleby żyzne, próchnicze, przepuszczalne i umiarkowanie wilgotne, o obojętnym lub lekko zasadowym odczynie pH.

Gailardie dobrze znoszą przejściową suszę, ale nie cierpią zalewania. Nie tolerują też cienia, gdyż wtedy bardzo słabo kwitną i źle się rozwijają. Dobrze reagują natomiast na systematyczne zasilanie nawozami wieloskładnikowymi.

Gailardie kwitną zwykle przez całe lato, ale kiedy przekwitają, szybko tracą walory ozdobne, dlatego aby zachowały jak najdłużej atrakcyjny wygląd, nie powinny mieć możliwości zawiązania nasion (kwiaty po przekwitnieniu należy obcinać).

Gatunki wieloletnie powinno się silnie przycinać po pierwszym kwitnieniu oraz przed każdą zimą, dzięki czemu rośliny ładnie się zagęszczą i w kolejnych latach wydadzą więcej kwiatów.

Gailardie powinno się też co 3 – 4 lata dzielić, co pozwala je rozmnożyć i odmłodzić. Odmiany wysokie, w czasie kwitnienia warto podpierać, gdyż pod ciężarem kwiatów, łodyżki mogą się pokładać, wyginać lub deformować.

Rozmnażanie

Gailardię najczęściej wysiewa się wiosną. Można ją również rozmnażać wegetatywnie, przez podział roślin przed kwitnieniem, a także z sadzonek pędowych wierzchołkowych lub korzeniowych utworzonych w marcu – kwietniu. Większość odmian rozmnażanych wegetatywnie jest licencjonowana i uzyskiwanie ich bez zgody hodowcy jest zabronione.

Jeśli nasiona wysiejemy od stycznia do czerwca, kwitnące rośliny uzyskamy od końca maja do września, przy siewie od lipca do września gotowe rośliny otrzymuje się w kolejnym roku, od kwietnia. W zależności od odmiany okres uprawy od wysiania do kwitnienia wynosi 17 – 22 tygodni. Nasiona do kiełkowania wymagają dostępu światła. Temperatura w okresie kiełkowania przez pierwsze 10 – 12 dni powinna wynosić 18 – 20°C, później wystarczy 16 – 18°C.

ZASTOSOWANIE

Gailardia nadaje się przede wszystkim na kwiaty cięte gdyż w wazonie długo zachowuje świeżość. Odmiany niskie doskonale nadają się na obwódki, dywany kwiatowe, skalniaki i do uprawy w pojemnikach, a także na kwiaty balkonowe. Wysokie sprawdzają się natomiast w kompozycjach rabatowych lub jako wyższe piętro rabaty. Doskonale wyglądają też w grupach lub w zestawieniach z innymi kwitnącymi bylinami, np. jeżówkami, dzwonkami, żurawkami, ostróżkami, rudbekiami, pysznogłówką, nachyłkami czy astrami.