Naparstnice

Naparstnica - kiedy kwitnie, jak wygląda ten kwiat i czy jest trujący

Na świecie występuje ok. dwudziestu gatunków naparstnicy. W naszym kraju spotkamy tylko trzy z nich: naparstnicę zwyczajną, purpurową i wełnistą. Występują one na kwiatowych rabatach, w przydomowych ogródkach, a także w składzie niektórych leków. Co ciekawe, naparstnica jest rośliną jednocześnie leczniczą i trującą. Byliny te należą do długokwitnących i wabią trzmiele, pszczoły oraz motyle, które z pobranego z rośliny pyłku wytwarzają korzystny dla zdrowia mód.

Czy naparstnica jest trująca?

Naparstnice słyną ze swojego działania na funkcjonowanie pracy serca. Zawarte w liściach rośliny glikozydy przyspieszają pracę układu krążenia, zwiększają siłę i częstotliwość skurczów mięśnia sercowego. Leki z naparstnicy wykorzystywane są w chorobach niewydolności krążeniowej, przy migotaniu przedsionków, ale mają także działanie moczopędne. Ze względu na fakt, że naparstnica jest rośliną trującą, nie należy zażywać jej bez wskazania i opieki lekarza. 

Niestety ludzie mimo zagrożenia, jakie płynie z picia warzonych samodzielnie naparów z tej byliny, na własną rękę przygotowują z niej herbaty, nalewki. Stosowanie naparstnicy bez kontroli lekarza może skończyć się nawet śmiercią. O jej silnym działaniu świadczy fakt, że dawniej byłą ona wykorzystywana jako trutka na gryzonie, m.in. szczury.

Ziele naparstnicy - samo dotykanie tej rośliny rosnącej gdzieś dziko - może wywołać podrażnienie skóry, ból głowy, nudności i wymioty. Glikozydy mogą sprawić, że na naszym organizmie zwiększy się stężenie sodu i wapnia. Wśród łagodnych objawów zatrucia zielem naparstnicy należy wymienić silne bóle brzucha, biegunkę, nudności i wymioty, problemy z utrzymaniem równowagi, zawroty głowy, uczucie silnego zmęczenia i senność, a także szumy w uszach. Długotrwałe stosowanie naparstnicy bez nadzoru lekarza może skutkować halucynacjami, drgawkami, omdleniami, silnymi reakcjami alergicznymi, silnym spadkiem ciśnienia krwi, problemami z widzeniem, a nawet zaburzeniami psychicznymi czy zawałem serca.

Naparstnica - wygląd i uprawa

W Polsce spotkamy trzy gatunki naparstnicy. Naparstnica purpurowa samorzutnie rozprzestrzenia się w lasach i na łąkach, można ją spotkać bardzo często. Jest to gatunek bardzo inwazyjny i trujący. To roślina dwuletnia, która osiąga do 1,5 m wysokości. Kwiaty tej naparstnicy są różowe, fioletowe lub czerwone. Ma też duże liście z delikatnym meszkiem na spodzie. Rozmnaża się ją z nasion. Wysiewa się ją na wiosnę lub jesienią do pojemników lub bezpośrednio do gruntu. Kwitnie po około roku. Mniej toksyczna od purpurowej jest naparstnica wełnista, również wykorzystuje się ją w ziołolecznictwie. Naparstnica zwyczajna ma do metra wysokości i żółte kwiaty z bordowymi plamkami. Nadaje się ona do uprawy i choć ta naparstnica jest wieloletnia, to jednak warto uprawiać ją jako dwuletnią.

W polskich ogródkach najczęściej spotyka się naparstnicę purpurową. Do tych najpopularniejszych należą białe odmiany 'Anne Redetzky', 'Virtuoso White' i 'Pam's Choice', która ma dodatkowo bordowe plamy, a także różowa 'Virtuoso Rose Compact' i ciemnoróżowa odmiana z jasnym wnętrzem 'Virtuoso Red'.

Uprawa naparstnicy - kiedy sadzić, jaka ziemia i inne wymagania

Jeśli zaczynasz uprawę naparstnic ogrodowych, na przełomie maja i czerwca należy wysiać nasiona do skrzyni, ale nie należy przykrywać ich ziemią. Malutkie nasionka należy rozsypać na podłożu i delikatnie je do niego docisnąć. Nasiona zaczną kiełkować po ok. 2 tygodniach. Następnym etapem jest ich pikowanie w sierpniu lub wrześniu (kiedy wykształcą rozetkę liściową). Przed zimą, w celu ochrony przed mrozem młodej rośliny, sadzonki można okryć lub obsypać torfem. Naparstnice można też hodować z sadzonek. Gotowe sadzonki wsadzamy do podłoża wiosną, a na kwitnienie nie trzeba czekać do kolejnego sezonu.

Naparstnice lubią ocienione stanowiska z umiarkowanie wilgotnym, żyznym podłożem. Trzeba je także wzbogacać próchnicą. Byliny te źle znoszą silne, bezpośrednie nasłonecznienie. Nie wymagają natomiast dodatkowego nawożenia. Po przekwitnięciu, kwiatostany naparstnicy należy usunąć. W innym wypadku zawiążą się nowe nasiona, a roślina będzie rozprzestrzeniała się w okolicy. Przycinanie pędów wydłużą żywotność byliny.

Naparstnica - gdzie kupić nasiona i sadzonki?

Naparstnica jest popularną rośliną w polskich ogrodach, dlatego nietrudno o nabycie jej nasion i sadzonek. Szeroki wybór gatunków i odmian tej pięknej rośliny znajdziemy w większości marketów budowlanych, a także w dedykowanych sklepach, np. centrach ogrodniczych. Jeśli jednak chcemy mieć pewność, że to, co kupujemy jest dobrej jakości - ziarenka nie są stare, a młode roślinki nie były źle prowadzone, nasiona naparstnicy ogrodowej oraz sadzonki najlepiej kupić w profesjonalnych sklepach ogrodniczych - tych działających stacjonarnie, jak i tych sprzedających sadzonki i nasiona online.