Przetaczniki

Przetacznik - właściwości

Przetacznik (Veronica) to rodzaj roślin, które dzięki swoim zdobnym właściwościom doskonale sprawdzą się w ogrodzie na rabatkach, na skalniakach bądź w ich niedalekim pobliżu, a także na skarpach. Dzięki właściwościom termoizolacyjnym niektóre odmiany można stosować jako rośliny okrywowe. Za sprawą tego, że przetaczniki dobrze komponują się i współgrają z innymi roślinami, istnieje możliwość tworzenia z ich udziałem pięknych kompozycji. Występują w pełnej ferii barw takich jak biel, róż, czerwień oraz fiolet i odcienie ciemnoniebieskiego.

Poza walorami estetycznymi, kwiaty przetacznika leśnego wykazują również szerokie zastosowanie w ziołolecznictwie. Zioło suszone przetacznika sprawdza się w leczeniu m.in. nieżytów układu oddechowego, stanów zapalnych układu moczowego czy przewlekłych chorób skóry. Przetacznik wspiera również odporność i łagodzi alergie. W przypadku suszonych liści, napar z nich działa podobnie jak wyciągi ze świetlika (przeciwzapalnie, antyseptycznie i lekko ściągająco). Może być zatem używany do leczenia zapalenia spojówek i powiek, podrażnień gałki ocznej oraz łagodzenia objawów zmęczenia oczu.

Przetacznik kłosowy - uprawa, rozmnażanie i odmiany

Przetacznik kłosowy, często nazywany jest także przetacznikiem siwym. Jest to roślina należąca do rodziny babkowatych, którą możemy spotkać niemal w całej Europie, a w Polsce stanowi jeden z popularniejszych gatunków roślin ogrodowych. Z pewnością na ten fakt ma wpływ kwestia łatwej uprawy.

Przetaczniki doskonale odnajdują się na stanowiskach nasłonecznionych jak i półcienistych. Najlepsze dla wysokich odmian będą gleby żyzne, próchnicze i wilgotne, z kolei niskie preferują podłoże suche, piaszczyste i dobrze przepuszczalne. 

W okresie zimowym przetaczniki radzą sobie z mrozem (nazywane są roślinami mrozoodpornymi), ale podczas znacznych spadków temperatury warto zadbać o ich zabezpieczenie.

Ich rozmnażanie odbywa się wiosną lub jesienią, gdy dzielimy kępy. Rozsadzając przetacznik sadzonki pobieramy z gleby latem, natomiast ukorzenione rośliny kupujemy i sadzimy między kwietniem a wrześniem.

Do najpopularniejszych przedstawicieli przetaczników zaliczymy m.in. przetacznik kłosowy (Veronica spicata), długolistny (Veronica longifolia), rozesłany (Veronica prostrata) czy goryczkowaty (Veronica gentianoides). Różne gatunki tej rośliny mogą osiągać różne wysokości (od 20 nawet do 200 cm!).

Wybrane przetaczniki:

• Przetacznik kłosowy niebieski oraz przetacznik kłosowy odmiany Rose: ten gatunek przetacznika tworzy zwarte kępy z wąskimi liśćmi i wyprostowanymi pędami. Miododajne niebiesko-fioletowe lub różowe kwiaty zebrane są w wąskie, kłosowate kwiatostany. Przetaczniki kłosowe nadają się na rabaty, efektownie wyglądają w jednorodnych grupach i w kompozycjach z innymi przetacznikami. Doskonale czują się w ogrodach skalnych i na kwiatowych murkach. Dorastają do wysokości około 40-50 cm. Idealnie komponują się z innymi bylinami, pięknie wyglądają sadzone w grupach. Dużą popularnością wśród odmian przetaczników kłosowych poza wskazaną wyżej -Rose cieszą się również m.in. Blue.
• Przetacznik długolistny: ten gatunek dorasta do wysokości 1 metra i ma wyjątkowe okazałe, długie kwiatostany. W czerwcu na wierzchołkach ulistnionych pędów pojawiają się kłosokształtne grona długości do 25 cm. Niekiedy w kątach górnych liści wyrastają krótsze kwiatostany boczne. Posiadają drobne kwiaty o średnicy do 8 mm, które rozwijają się stopniowo od dołu, zwykle przybierając barwę jasnoniebieską lub lila, zdarzają się także w kolorze bieli. Co 3 lata wymagają jednak przesadzenia lub wymiany ziemi.
• Przetacznik goryczkowaty: to gatunek byliny, która dorasta maksymalnie do 30-60 cm. Wyróżnia się grubymi, ciemnozielonymi, błyszczącymi liśćmi, wyrastającymi w okresie maj-lipiec. Posiada jasnoniebieskie kwiaty, ciemno żyłkowane, zebrane w luźne grona o długości do 30 cm. Z racji tego, że szybko się rozprzestrzenia i równie szybko starzeje, wymaga odmładzania co 3-5 lat.
• Przetacznik rozesłany: to gatunek płożący z kładącymi się pędami osiągającymi do 30 cm długości. Świetnie sprawdza się na dużych powierzchniach, również jako roślina okrywowa.
• Przetacznik lśniący: to gatunek przetacznika inaczej nazywany Veronica polita lub przetacznikiem polnym. Posiada owłosione łodygi, które są wyprostowane bądź wznoszące się, z ogonkowatymi, ząbkowanymi liśćmi w kolorze zielonym i o strukturze matowej. Wypuszcza małe kwiaty o jasnoniebieskiej barwie.
• Na polach często możemy spotkać również przetaczniki perskie, które uznawane były do tej pory za chwasty. Są to jednak coraz popularniejsze rośliny występujące w naszych ogrodach, przypominające kształtem delikatne niezapominajki. Są to rośliny jednoroczne, azotolubne i ruderalne.

Jak wygląda przetacznik w ogrodzie? Kiedy sadzić i kiedy kwitnie

Cebulki można sadzić przez cały rok, jednak specjaliści rekomendują by robić to w maju. Sadzonki przetacznika powinno się umieszczać w rozstawie 4-5 sztuk na 1 m2, średnio co 30-40 cm.

Dzięki długiemu okresowi kwitnienia, przetaczniki mogą zdobić nasz ogród przez cały sezon. Okres ten różni się między gatunkami i tak, te wysokie zakwitają później, w lipcu i utrzymują się do przymrozków, natomiast odmiany niskie kwitną od wiosny do późnego lata. Pierwszy okres kwitnienia przetacznika przypada na połowę kwietnia.

Decydując się na ten rodzaj bylin w ogrodzie warto mieć na uwadze, że po pierwszych przymrozkach roślina zamiera, a kłącza zimują w gruncie. Należy usuwać także przekwitnięte kwiatostany, co powoduje ich ponowne, choć mniejsze kwitnienie.