Zapisz na liście zakupowej
Stwórz nową listę zakupową

SZTOBRY, ZRAZY i PODKŁADKI

56 produkty

Sztobry i zrazy to wegetatywny sposób rozmnażania zdrowych roślin i pozyskiwania nowych osobników, a także odmian. Sztobry najczęściej wykorzystywane są do rozsadzania wierzby i topoli, a zrazy: do szczepienia na podkładkach drzewek owocowych. Zarówno sztobry jak i zrazy można zakupić w sklepach ogrodniczych. Co warto wiedzieć przed uprawą tego typu sadzonek? Na co zwrócić uwagę? Czym różnią się sztobry od zrazów i jak je przechowywać?

Czytaj więcej

Co warto wiedzieć o sztobrach?

Sztobry, inaczej nazywane zrzezami, to ścięta część pędu drzewa liściastego, która w dalszej kolejności używana jest jako sadzonka. Zrzezy wykorzystywane są zatem do rozmnażania roślin: najczęściej wierzb i topoli, które najłatwiej właśnie rozmnażać w ten sposób. Sztobry często wykonywane są także z krzewów rozrastających się do większych rozmiarów: w sklepach ogrodniczych można spotkać np. sztobry tawuły czy hortensji ogrodowej, Jednak sztobry wierzbowe są zdecydowanie najbardziej rozpowszechnione. Sztobrów nie można pozyskiwać z ziół, nawet takich o drewniejących gałązkach, jak np. rozmaryn. Chcąc cieszyć się tą rośliną, konieczne jest zakupienie ukorzenionej sadzonki. 

Sztobry zazwyczaj mają długość około 10 cm i grubość nie większą niż 15 mm. Do ich wykonania ogrodnicy wybierają najsilniejsze pędy, które pochodzą z plantacji zdrowych, na których uprawia się rośliny czyste odmianowo. Uznaje się, że najlepszej jakości sztobry można uzyskać ze środkowych odcinków pędów, ewentualnie z ich dolnej części. Te fragmenty roślin mają najwięcej substancji zapasowych i mają też największą masę, dlatego z największym prawdopodobieństwem się przyjmą.

Do zaznaczania biegunowości sadzonek pochodzących ze sztobrów wykorzystuje się najczęściej mleko wapienne. Ukorzenia się je poprzez wsadzenie bezpośrednio do przygotowanej wcześniej gleby (nie wymagają stosowania ukorzeniaczy etc.).

Interesuje Cię temat ogrodnictwa? Przeczytaj nasz poradnik na temat tego, jak stworzyć ogród zimowy.

Jakie są rodzaje sztobrów?

Najczęściej wyróżnia się trzy główne rodzaje sztobrów. Najpopularniejsze są szobry zielone, cięte z wierzchołków pędów ulistnionych. Zazwyczaj spotykane wiosną i latem w sklepach ogrodniczych, sprzedawane są na sztuki. Z kolei zdrewniałe sztobry cięte zimą przygotowuje się z jednorocznych pędów nadziemnych: sprzedawane są w okresie zimowym i wczesnowiosennym. Niekiedy można także spotkać sztobry korzeniowe, jednak należą one do stosunkowo najrzadszych rodzajów zrzezów. 

Jeśli posiadamy wierzby i topole, planując prace ogrodowe w styczniu warto zarezerwować czas na wykonanie sztobrów: to świetny okres do ich przygotowania i wsadzenia w glebę w celu wykonania np. płotka wierzbowego czy zaczątków efektownej, plecionej altany. Wierzba jest wdzięcznym materiałem do pozyskiwania sztobrów i ukorzenia się w większości przypadków: trzeba jednak pamiętać o regularnym podlewaniu świeżo wsadzonych w ziemię pędów oraz sprawdzaniu, czy nie ma pośród nich pędów zaatakowanych przez chorobę. 

Sztobry wysadzane w miejscach często odwiedzanych przez zwierzęta leśne muszą być dodatkowo chronione: ponieważ są twarde i pełne składników odżywczych, są również bardzo smaczne i przyciągają zainteresowanie saren i zajęcy. 

Co warto wiedzieć o zrazach?

Zrazem nazywamy część drzewa, a konkretnie jego pęd czy gałązkę, która jest zaszczepiona na podkładce. Zrazy pobiera się zazwyczaj w grudniu u gatunków wrażliwych na mrozy, takich jak morele, brzoskwinie, czereśnie i grusze, a w styczniu i lutym pobiera się je z wiśni, śliw i jabłoni. 

Zazwyczaj zrazy używane są do przeszczepiania drzew ziarnkowych, takich jak grusze czy jabłonie. Rzadziej wykorzystuje się je do przeszczepiania drzew pestkowych, które niekiedy lepiej rozmnażają się z sadzonek.

Zrazy do szczepień można pobierać późną jesienią lub pod koniec zimy. Pobranie wczesne może uchronić je przed przemarznięciem, jednak konieczne jest prawidłowe przechowywanie zrazów w okresie zimowym. Wczesnowiosenne pobieranie zrazów pozwala za to dobrze ocenić, czy dany pęd jest zdrowy i skraca czas potrzebny do pielęgnacji pobranych sadzonek. 

Przechowując zrazy zimą należy pamiętać, że zbyt wysoka temperatura może powodować ich usychanie. Szczególnie niebezpieczna jest wysoka temperatura i wilgoć: zazwyczaj w takich warunkach rozwijają się grzyby i pleśnie, a zrazy nie nadają się na wiosnę do dalszych działań ogrodniczych. 

Idealną temperaturą do przechowywania naszych sadzonek jest zatem temperatura zbliżona do 0 stopni: w ten sposób pozostają one w zdrowiu i uśpione. Można je przechowywać w lodówce owinięte w wilgotną szmatkę i regularnie sprawdzać, czy nie pojawia się na nich pleśń. Innym sposobem jest przechowywanie zrazów w pęczkach, wsadzonych do połowy do skrzynek z ziemią w piwnicy o stabilnych warunkach temperaturowych. 

Bardzo ważne jest, aby pobierając zrazy korzystać z ostrych, zdezynfekowanych narzędzi, takich jak noże, koziki czy też sekator. Powierzchnia cięcia powinna być idealnie gładka. Do tego celu można wykorzystać tzw. krzesak. a do szczepienia: rafię, sznurek lub paski foliowe.

Jeśli samodzielnie nie mamy możliwości wykonania takich operacji ogrodniczych, można zakupić ze sprawdzonego źródła podkładki grusz i śliw. W ten sposób zyskujemy pewność, że zakupione podkładki są zdrowe i czyste odmianowo. 

Jakie są rodzaje zrazów?

W wyniku połączenia zrazu z podkładką powstaje nowy typ rośliny, który łączy w sobie cechy obu szczepionych gatunków. Zrazy powinny być pobierane ze zdrowych roślin, najlepiej rosnących w słońcu, pozbawionych jakichkolwiek znamion chorobowych i pasożytów. 

Zazwyczaj wyróżnia się następujące rodzaje zrazów:
- zrazy pobierane późną jesienią (czyli w listopadzie i początkiem grudnia), wiązane w wiązki, etykietowane, dołowane w wilgotnym piasku i przechowywane w pomieszczeniu o temperaturze 0-4 °C do szczepienia zimowego w szklarni
- zrazy pobrane tuż przed szczepieniem do szczepień wiosennych - w takim przypadku koniecznie należy kilkukrotnie upewnić się, że roślina mateczna jest zdrowa i wraz ze zrazem nie zostanie przeszczepiony żaden patogen na podkładkę
- zrazy pozyskiwane zarówno wiosną, jak i późnym latem jeżeli szczepy zimują w szklarni przy szczepieniu roślin zimozielonych,
- zrazy do okulizacji oczkiem śpiącym czy żywym tnie się z pędów tegorocznych lub bezlistnych pędów zeszłorocznych. W przypadku roślin o pędach cienkich pobiera się pędy dwu lub trzyletnie.

Podkładki pod drzewka owocowe: kilka podstawowych informacji

Ucząc się na temat zrazów, koniecznie należy zdobyć również wiedzę o podkładkach. Podkładki pod drzewa owocowe są dzielone na dwie podstawowe grupy, a kryterium klasyfikacyjnym jest sposób rozmnażania. Podkładki generatywne są uzyskiwane bezpośrednio z nasion, co sprawia, że rośliny mają silne korzenie, są odporne na mróz i szkodniki, ale jednocześnie są trudne w pielęgnacji, a ich okres owocowania jest późny i trudny do przewidzenia.

Alternatywą są podkładki wegetatywne, które są uzyskiwane z korzenia i wykorzystywane są głównie w sadownictwie. Drzewka na podkładkach wegetatywnych, np. podkładki jabłoni, rosną mniej intensywnie, ale owocują szybciej i dają owoce wysokiej jakości. Jednakże ich uprawa wymaga dużej wiedzy i troski, ponieważ są wrażliwe na niekorzystne warunki atmosferyczne i słabą glebę. Uprawa z podkładek wegetatywnych jest bardziej ekonomiczna, a drzewka są jednolite genetycznie, co jest ważne w przypadku produkcji sadowniczej.

W Polsce najczęściej stosowaną podkładką pod jabłoń domową jest podkładka wegetatywna, podczas gdy podkładki generatywne są powszechne w uprawie grusz, brzoskwiń i moreli. Sadownicy mogą samodzielnie wyhodować podkładki, ale alternatywą jest hurtowa sprzedaż podkładek pod drzewka. Dzięki nim rośliny mają dobrze rozwinięty system korzeniowy, który jest w stanie prawidłowo pobierać z gleby wodę i sole mineralne oraz zapewnić bezproblemowy wzrost i przedłużyć żywotność roślin. Podkładki pod drzewa można również podzielić ze względu na siłę wzrostu, np. na silnie rosnące, pół-karłowate, karłowate i super-karłowate.

Zrazy, sztobry i podkładki: gdzie je kupować?

Najlepszym miejscem do zakupu zrazów, sztobrów i podkładek jest sprawdzona szkółka ogrodnicza, w której rośliny pozbawione są chorób, patogenów i są prowadzone zgodnie ze sztuką ogrodniczą i indywidualnymi wymaganiami gatunkowymi. Niektóre osoby decydują się wybierać na podkładki sadzonki leśne i samodzielnie je hodować, jednak warto pamiętać, że samodzielne pobieranie siewek i sadzonek z lasu jest nielegalne. Wszelkie pozyskiwanie sadzonek z terenów leśnych powinno odbywać się za zgodą i pod okiem leśnika. 

Co więcej, sadzonki leśne nie zawsze są w stanie się przyjąć w warunkach ogrodowych. Co oznacza, że nie tylko został zmarnowany potencjał naturalny i zasób leśny, ale także czas i wysiłek ogrodnika. 

Korzystając z oferty renomowanych szkółek ogrodniczych mamy pewność, że kupowane rośliny pochodzą z legalnego źródła i zwiększamy szanse na to, że przyjmą się w naszym ogrodzie. 

W razie jakichkolwiek wątpliwości dotyczących prowadzenia zakupionych roślin, można kontaktować się z zespołem pracującym w danej szkółce. W Sadowniczy.pl chętnie odpowiadamy na pytania wszystkich naszych klientów i podpowiadamy, w jaki sposób uprawiać rośliny, aby cieszyć się plonami i ich pięknym wyglądem. 

Więcej sprawdzonych porad na temat ogrodnictwa znajdziesz na blogu Sadowniczy,pl

pixel